Paracetamol (acetaminofen) jest powszechnie dostępnym lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym niewykazujacym działania przeciwzapalnego. Środek występuje pod różnymi nazwami handlowymi oraz wchodzi w skład licznych preparatów złożonych. W Polsce zarejestrowanych jest kilkadziesiąt preparatów zawierajacych paracetamol w formie doustnej, doodbytniczej oraz dożylnej.
Powszechne przekonanie o niewielkiej toksyczności paracetamolu, znaczna liczba tabletek w opakowaniu, a także duża dostępność farmaceutyku sprawiaja, że jest on częstym czynnikiem etiologicznym ostrych zatruć o charakterze zarówno przypadkowym, jak i zamierzonym.

DAWKOWANIE

Paracetamolu nie należy stosować często i długotrwale. Producenci ostrzegaja, że w przypadku wielokrotnego przyjmowania 3-4 gramów leku dziennie może dojść do uszkodzenia wątroby. Również jednorazowe przyjęcie 6 g leku działa hepatotoksycznie.
Osoby dorosłe i dzieci powyżej 12. roku życia:

DOUSTNIE

- 500-1000 mg jednorazowo (w razie potrzeby dawkę można powtórzyć odpowiednio co 4-6 godzin. Maksymalna dawka to 3-4 g/24h (wiele źródeł zaostrzyło tą normę do 3g/24h).

DOODBYTNICZO

- 1000 mg jednorazowo(maksymalnie 4g/24h);
- dzieci w wieku 12-15 lat 1000 mg (maksymalnie 2-3 g/24h).

Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dziennej, czyli 3000 mg. Należy zachować co najmniej 4-godzinną przerwę między kolejnymi dawkami leku.

Dzieci poniżej 12. roku życia:

Paracetamol zaleca się dawkować dzieciom w przeliczeniu na masę ciała. Powinno się podawać, zarówno doustnie, jak i doodbytniczo, od 10-15 mg/kg masy ciała dziecka. Dawka jednorazowa wynosi 15 mg/kg masy ciała przy masie dziecka od 10-50kg.  Dawkę tą moznapowtórzyć maksymalnie 4 razy w ciągu 24 godzin, zachowujac przynajmniej 4-godzinną przerwę między jednym a drugim podaniem.
Dawka maksymalna wynosi 60 mg/kg masy ciała/dobę.
W przypadku dzieci poniżej 4. roku życia nie zaleca sie podawać paracetamolu dłużej niż 2 dni.

Uwaga: noworodkom i niemowletom do ukończenia 3 miesiąca życia wolno podawać lek wyłącznie pod kontrolą lekarza.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią:
Krótkotrwałe, doustne podawanie leku ściśle według wskazań lekarza (niektórzy lekarze uważają, że nie należy stosować paracetamolu w pierwszym trymestrze ciąży.
Pominięcie dawki paracetamolu nie powoduje żadnych negatywnych konsekwencji. Należy kontynuować leczenie bez zażywania zapomnianej dawki.

NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI
– kofeina zwiększa działanie paracetamolu;
– jednoczesne podanie aspiryny i paracetamolu prowadzi do podwyższenia stężenia obu leków we krwi;
– należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu paracetamolu osobom z niewydolnością wątroby, nerek oraz astmą ostrzelową;
– spożywanie alkoholu łącznie z paracetamolem może prowadzić do toksycznego uszkodzenia wątroby nawet w przypadku stosowania dawek zalecanych w ulotce;
– osoby przyjmujące inne leki powinny przed zażyciem paracetamolu sprawdzić na ulotce leku, czy istnieją przeciwskazania do ich łączenia.

Beata Dulak
Kierownik apteki cef@rm 36,6 w Kielcach